Terugblik congres ‘Hoe doen we wat werkt?’

Op 3 april organiseerden Praktikon en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) hun eerste gezamenlijke congres: Hoe doen we wat werkt?. De dag stond in het teken van het de probleem  ‘De jeugdzorg moet beter!’ maar hoe doen we dat samen?  Het is de basis van één van de opgaven van de Hervormingsagenda Jeugd: ‘kwaliteitsverbetering en blijvend leren’.

Bij Praktikon en het Lectoraat Werkzame Factoren (HAN) geloven we dat verbetering begint bij het verzamelen én benutten van gegevens. Veel jeugdzorgorganisaties doen dit al, maar er leven ook praktische vragen. Ruim 150 professionals uit het veld kwamen naar het congres voor inspiratie en antwoorden.

Na de opening door dagvoorzitter Marsha Philipsen, trapten Bram Orobio de Castro en Marion van Hattum af met hun keynote over wat écht werkt in de jeugdzorg. Ze benadrukten het belang van écht luisteren naar jongeren en ouders en pleitten voor structurele inzet van die input in het dagelijks werk. Leren is daarbij geen tijdelijk verbetertraject, maar een blijvend proces dat vraagt om nieuwsgierigheid, veiligheid en ruimte. Door te werken met directe cycli van feedback op gedrag op de werkvloer kan er structureel geleerd worden. Ten slotte is het belangrijk onderzoek in te richten op directe behoefte aan leren op de werkvloer (en niet andersom).

Bram Bovendeerd vervolgde de ochtend met een lezing over Systematic Client Feedback (SCF). Hij benadrukte dat systematisch toetsen van cliëntervaringen kan leiden tot snellere en betere behandelresultaten en minder drop-out. Omdat organisaties beperkte tijd en middelen hebben, is het van belang SCF af te stemmen op de organisatiestructuur en de identiteit van de therapeut. SCF moet niet gezien worden als een cijfermatige verplichting, maar als een manier om samen betekenis te geven aan ervaringen. Zo ontstaat een win-win situatie: betere behandeluitkomsten én professionele ontwikkeling.

Martijn van Dam van de Beweging van Nul sloot de ochtend af met een oproep aan professionals om te blijven leren en experimenteren. Hij introduceerde het idee van een Big Hairy Audacious Goal (BHAG): een ambitieus doel dat ontstaat uit het combineren van passie, talent en maatschappelijke waarde. Deelnemers werden uitgedaagd hun eigen BHAG te formuleren – iets wat ze meenamen in het vervolg van de dag.

Na de lunch, waar de deelnemers nog even konden nadenken over hun BHAG, was het tijd voor het middagprogramma. In het middagprogramma konden deelnemers twee workshops bijwonen. In de eerste ronde lichtten we de workshop Monitoren: waar de ** te beginnen? uit, verzorgd door Dr. Afke Donker (NJi) en Luuk Geijsen (Praktikon). Hun boodschap: begin klein, maar begin. Systematisch verzamelde gegevens leveren pas iets op als ze ook daadwerkelijk worden benut. Monitoren heeft namelijk pas zin als de mensen die de gegevens verzamelen ze ook echt gebruiken. Als duwtje in de goede richting mochten de deelnemers hun eigen monitorvraag op een kaart schrijven aan hun toekomstige zelf en deze zijn op de bus gegaan. Hopelijk help dit om daadwerkelijk een begin te maken!

In de tweede ronde lichten we de workshop Vragenlijsten bespreken: Hoe doe je dat? uit, gegeven door Marloes Jaspers-van der Maten, Dr. Coleta van Dam en Marsha Philipsen (Praktikon). Veel professionals weten dat het structureel meten én bespreken van vragenlijsten behandelingen effectiever maakt, maar hoe voer je zo’n gesprek op een manier die echt werkt – juist ook voor ouders? Om dit te samen te oefenen kwamen er wel vijf (!) figuranten onverwacht de workshop binnen, waardoor de deelnemers opeens oog in oog zaten met een levensechte casus. In het diepe gegooid, leerden ze al doende wat zo’n gesprek in de praktijk vraagt én oplevert. Aan de hand van de vier kenmerken van het bespreekstramien, Herkennen Begrijpen Waarderen en Handelen, werden de deelnemers wijzer over hoe zij het beste de resultaten konden terugkoppelen.

De dag werd afgesloten met een informele borrel: een mooie gelegenheid om verder te praten over alle inzichten en ideeën die tijdens het congres zijn gedeeld. We kijken terug op een geslaagde, inspirerende dag!