Goed implementeren: wat kunnen we leren van prof. dr. Leonieke Boendermaker?

Implementeren is een belangrijk onderdeel van het werken met BergOp. Recent is Leonieke Boendermaker benoemd tot bijzonder hoogleraar Implementatievraagstukken in de Jeugdzorg aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). In haar oratie van 29 maart 2023 legt zij uit waarom goede implementatie in de jeugdzorg nodig is en waar die uit bestaat. Uit de oratie van Leonieke hebben we 3 waardevolle lessen voor implementatie geformuleerd:

1) Bruikbare aanpak

Duidelijkheid en praktische bruikbaarheid vormen de basis voor goed gebruik van een aanpak (zoals het gaan meten via BergOp). Vaak ontbreekt de vertaling van het ‘wat’ naar het ‘hoe’. Bij een implementatie is het daarom goed om een praktijkprofiel of een reflectie-instrument op te stellen. Een praktijkprofiel is een beschrijving van de kernthema’s die voor een bepaalde manier van werken belangrijk zijn en geeft weer wat daar in de praktijk onder wordt verstaan. Een reflectie-instrument doet hetzelfde en is vaak al ontwikkeld bij interventies die in de databank zijn opgenomen. Een praktijkprofiel is bruikbaar voor ‘bredere aanpakken’ dan interventies, zoals het werken in een leefgroep, het doen aan seksuele opvoeding of het coachen van jongeren.

2) Ondersteuningsstructuur in de organisatie

Duurzame, kwalitatief goede toepassing van een aanpak (zoals het verzamelen van gegevens via BergOp) vergt een ondersteuningsstructuur met drie onderdelen. Deze zijn: mogelijkheden voor competentieontwikkeling van professionals, organisatorische randvoorwaarden en leiderschap. Voor de laatste twee is in de jeugdzorg lang niet altijd oog. Bij competentieontwikkeling blijven we in de praktijk doorgaans steken bij het bieden van training. Er is echter veel meer nodig dan trainen alleen!

3) Aandacht voor het implementatieproces

Deze les, aandacht voor het implementatieproces, klinkt misschien redelijk rechttoe rechtaan, maar wat houdt het precies in? Het betekent dat er een implementatieteam is dat als opdracht heeft om het implementatieproces vorm te geven. Hierbij zijn de volgende elementen van belang:
- oog voor factoren die de implementatie kunnen beïnvloeden;
- kennis over de verschillende implementatiefases;
- keuze voor een implementatiestrategie;
- het monitoren en evalueren van het verloop van de implementatie.

Bijdrage aan meten, spreken en verbeteren
Deze 3 lessen uit de oratie van Leonieke dragen eraan bij dat organisaties al lerend steeds verder komen. In het geval van BergOp betekent dat: het op gang brengen van een optimale meet-, spreek- en verbeterbeweging. BergOp ondersteunt het meten van geleverde zorg, vereenvoudigt het meetproces én maakt het mogelijk dat uitkomsten op alle niveaus worden benut om van te kunnen leren, van hulpverleners tot management.

Kijk of lees de hele oratie
Benieuwd naar het volledige verhaal van Leonieke Boendermaker? De gehele oratie is hier terug te kijken of hier na te lezen.

Juni 2023